به مناسبت زادروز محمد علی تربیت

محمد علی تربیت در شش خرداد ماه ۱۲۵۶ شمسی در محله نوبر شهر تبریز متولد شد. پدر فاضلش میرزا صادق از ارجال مورد اعتماد ناصرالدین شاه میرزای قاجار بوده و در دوران ولایت عهدی وی، سمت تحویلداری دربار وی را در تبریز به عهده داشت.
وی اولین کتابخانه را به مفهوم امروزی در ایران برای نخستین بار در تبریز بنیان گذاشت نویسنده ای که با تالیف کتاب دانشمندان آذربایجان، آذربابجانیان گمنام را از پرده بیرون کشید.
معلمی که با عشق به آموزش و پرورش کودکان خدمات مهمی به فرهنگ این مرز و بوم کرد.شهرداری که کارهای اساسی و اقدامات بنیانیش هنوز هم زبانزده است.آزادیخواهی که در راه سرنگونی استبداد مبارزه ها کرد.
علاوه بر این کارها وی در رشته طبابت و آموزش زبانهای خارجی فرانسه و انگلیسی پیشتاز بود.
وی در دوران پیش از مشروطیت با عده ای از روشنفکران تبریزی در تماس بوده و کتابخانه ای به نام تربیت تاسیس کرد..
زنده یاد مدتی در راس اداره فرهنگ آذربایجان قرار داشت که دست به تاسیس چندین مدرسه زده بود.
وی اولین مدرسه دخترانه را به به نام “ناموس”در سال ۱۳۰۱ در تبریز بنیان گذاشت.
از ابتکارات دیگر وی تاسیس مدارس حرفه ای و صنعتی بود.
شادروان محمد علی تربیت از سال ۱۳۰۷ تا ۱۳۰۹ شمسی شهردار تبریز بود.
احداث خیابان های تربیت،فردوسی و خاقانی از اقدام های او میباشد.
در سال ۱۲۸۱ با کمک سید حسن حسن تقی زاده برادر زنش و یوسف اعتصام الملک پدر پروین اعتصامی مجله ای به نام “گنجینه معارف”منتشر کرد.
وی چندین دوره نیز نماینده مردم تبریز در مجلس بود.
وی بعد از آشنایی با علی مسیو هسته اولیه آزادیخواهی را تشکیل میدهند.و سازمان اجتماعیون عامیون را که کمیته مرکزی اش (مرکز غیبی)بود تاسیس کردند.
مرحوم علی محمد خان تربیت در نتیجه دسیسه های مخالفان خود در تهران ترور شد.
آثار وی عبارتند از :

دانشمندان آذربایجان
تاریخ مطبوعات ایران
زاد و بوم
تقویم تربیت
تصحیح تاریخ جهانگشای نادر

منبع:مشاهیر آذربایجان جلد ۲ ؛صمد سرداری نیا
تهیه کننده: سالار بهنام پیر علیلو