روستای تاریخی كندوان

روستای تاریخی کندوان در فاصله52 کیلومتری جنوب تبریز و در20 کیلومتری جنوب شرقی اسکو در دامنه­های غربی کوه سهند و در ارتفاع 2400 متر از سطح دریا واقع شده است.

■ وجه تسمیه

نام روستا در میان بسیاری ازاهالی و در اسناد و نوشته­های قدیمی کندوجان می­باشد که ترکیب یافته از دو کلمه کند به معنی قریه وآبادی و جان به معنی وجود و خود است. برخی معتقدند این نام به خاطر حفاظت از جان و مال مردم در فضای کران­های کنده شده به این روستا داده شده و روستا به کندوجان اشتهار یافته است. از سوی دیگر عده­ای نیز معتقدند کندوجان شکل تغییر یافته کندوکان است و آن ترکیبی از دو کلمه کنده و کان می­باشد که اشاره به کندن کران­ها و ایجاد فضاهایی در داخل صخره­ها دارد.

■ سابقه تاریخی

در مورد سابقه تاریخی روستای کندوان نظرات متفاوتی ابراز شده است. به نظر می­رسد اهالی این روستا قبلا ساکن روستای حیله ور واقع در دو کیلومتری کندوان بوده­اند که در قرن هفتم هجری، مقارن با حمله مغولان به خاطر موقعیت طبیعی کندوان که جنبه دفاعی دارد، برای در امان ماندن از هجوم قوم مهاجم به این روستا عزیمت و درآن ساکن شده­اند.

■ ویژگی های تاریخی

روستای تاریخی کندوان با ویژگی­های ممتاز جغرافیایی و طبیعی یکی از روستاهای شگفت انگیز کشور محسوب می­گردد. معماری زیبای صخره­ای آن به همراه آب و هوای مطبوع کوهستانی، قرار گرفتن در دره زیبای کندوان، وجود رودخانه پرآب کندوان، باغات سرسبز منطقه، وجود آب معدنی با خاصیت درمانی، مناطق ییلاقی اطراف روستا، چشم­انداز زیبای منطقه به همراه سایر آثار تاریخی و طبیعی، این روستا را در زمره روستاهای هدف گردشگری قرار داده­است. روستای تاریخی كندوان

■ معماری صخره­ای

آنچه بیش از همه در روستای کندوان جلب توجه می­کند معماری کم نظیر صخره­ای روستاست. این نوع از معماری حاکی از صحنه مبارزه و جدال انسان با طبیعت و در خدمت گرفتن صخره­های طبیعی است. تشخیص اولین محل پیدایش معماری صخره­ای درست همانند تشخیص اولین خانه­های بشری کاری ناممکن است ولی همین قدر می­توان گفت که ابتدا معماری صخره­ای درآن نقاطی به وجود آمد که سنگ­ها استقامتشان کمتر بوده، به عبارت دیگر بشر ابتدا با سنگ­های سست به مبارزه برخاست و پس از کسب تجربه به تدریج با سنگ­های سخت نیز درافتاد. آثار معماری صخره­ای دراغلب نقاط جهان از جمله در ایتالیا، افغانستان، یونان، پرو، آمریکای لاتین و چین به چشم می­خورد که این نمونه­ها برخلاف روستای کندوان خالی از سکنه می­باشند. معماری صخره­ای از نوع آنچه که در کندوان دیده می شود فقط در یک منطقه دیگر در روی کره زمین ایجاد شده وآن در دره زیبای گورمه در منطقه کاپادو کیای ترکیه است که این منطقه نیز خالی از سکنه مي­باشد. لذا کندوان تنها نمونه منحصر به فردی است که فضاهای آن هنوز مورد استفاده بوده و مردم درآن زندگی می­کنند به عبارتی دیگر کندوان تنها نمونه معماری زنده و در حال سکونت جهان به حساب می­آید. روستای کندوان در واقع مجموعه صخره­های مخروطی شکلی است که روستاییان درون آنها را تراشیده و به صورت مسکونی درآورده­اند. صخره­ها از نوعی سنگ آتشفشانی موسوم به توف تشکیل یافته­اند. قسمتهای سست بخش بیرونی مخروط­ها براثر عوامل جوی مانند باد و باران دچار فرسایش شده و از بین رفته و قسمتهای سخت آن باقی مانده است. فضای داخل صخره­ها که کران نامیده می­شود، درقاعده مخروط وسیع تراست وهرچه به راس مخروط نزدیک تر می­شویم از حجم آن کاسته می­شود، برعکس کلیه روستاهای ایران که خانه­ها در طول وعرض گسترش می­یابند، سکونت گاه روستاییان کندوان در ارتفاع گسترش یافته است. صخره­های کندوان عمدتا دو، و در مواردی سه یا چهار طبقه هستند. طبقات اول صخره­های مسکونی اکثرا به صورت آغل دام­ها و طبقات دوم و سوم محل زیست روستاییان هستند. در کران­های چهار طبقه آخرین طبقه به عنوان انبار خانواده مورد استفاده قرار می­گیرد. ارتباط کران­ها از قسمت خارج برقرار می­شود و به رغم محدود بودن فضای داخلی با توجه به تقسیماتی که صورت گرفته امکانات زیستی مناسبی درآنها فراهم شده است از جمله در دیوارهای جانبی کران­ها، رف­هایی کنده­اند که محل قراردادن چراغ، آینه، کتاب واشیایی ازاین قبیل است. همانند بیشتر روستاها در مناطق سرد سیر ایران تنور پخت نان در کف اتاق اصلی قرار دارد ولی در مواردی تنور خارج از کران نیز ساخته شده است. در بعضی از کران­ها، سکویی سنگی با ارتفاع اندک وجود دارد که آن را با فرش یا جاجیم و یا گلیم می­پوشانند و از این محل به عنوان مکانی جهت استراحت و خواب افراد خانواده استفاده می­شود. روستای تاریخی كندوان

به سبب عایق بودن دیوار کران­ها، هوای بیرون به داخل نفوذ نمی­کند و در نتیجه کران­ها در تابستان­ها خنک و در زمستان­ها گرم است. بیشتر کران­ها جنوبی هستند و ساکنان آنها در فصل سرما و در روزهای آفتابی از طریق پنجره­ها و نورگیرها بیشترین استفاده را از نور و حرارت خورشید می­برند. هسته اولیه روستا در باختر و مرکز آن قرار داشته که با ازدیاد جمعیت، محلات و کران­ها به سوی خاور گسترش یافته است. روستا دارای محلاتی است که دراصطلاح محلی به آنها جابا گفته می­شود. در کندوان صخره­هایی با کاربری عمومی نیز وجود دارد از آن جمله می توان به حمام قدیمی و مسجد قدیمی روستا اشاره کرد. وسیع ترین کران موجود در روستا کران مسجد است که به وسیله نرده چوبی به دوبخش زنانه و مردانه تقسیم شده است. صخره های کندوان از نظر استقرار نیز دارای تنوع می­باشند برخی به صورت چند تایی و به هم چسبیده بوده و برخی به صورت جفتی و تعدادی نیز به صورت تکی می­باشند.

■ آب معدنی کندوان

این آب به صورت چشمه بوده و موقعیت دهانه چشمه به صورت کف دره­ای و تک دهانه­ای می­باشد، وضعیت استفاده از آب چشمه به صورت انتقال آب از 100 متری به وسیله لوله به یک مخزن سر پوشیده است که به وسیله شیرهای تعبیه شده در آن مورداستفاده قرار می گیرد.

مالکیت چشمه کندوان عمومی ومتعلق به کل روستاییان است، جریان آب این چشمه دایمی و دبی آن یکسان است و فقط در فصول پر باران سال دارای تغییرات جزیی است. دبی آب چشمه کندوان 5/0 لیتر در هر ثانیه­است. از ویژگی­های خاص این آب، از بین بردن سنگ  کلیه­است. آب معدنی کندوان در ردیف آب­های معدنی سولفات کلسیک سرد می­باشد که بر روی سنگ فسفات یا آپاتیت اثر کرده و سبب متلاشی شدن آن می­گردد و علت این امراسیدی بودن آب معدنی کندوان است که ph آن در حدود 8/6% می­باشد، بنابراین آب این چشمه به عنوان یکی از موثرترین منابع طبیعی­است و در درمان بیماران می­تواند مورد استفاده قرار گیرد.

روستای تاریخی کندوان یکی از حلقه های روستاگردی تاریخی «توپراق» است. برای کسب اطلاعات بیشتر، کلیک کنید.