گرافیتی و استریت آرت در آذربایجان

گرافیتی و استریت آرت در آذربایجان _ مهسا لطفی

گرافیتی از لغت ایتالیایی گرافیو (Graffio) به معنای خط زدن، قلم زدن و چرک نویس گرفته شده است. گرافیتی، اسم جمعی است که معمولا به صورت مفرد به کار رفته و دارای تاریخی طولانی است. برای مثال، نشانه ها و علامت هایی که در مخروبه های روم باستان به جا مانده و یا آثار باقی مانده از شهر مایان تیکال در آمریکای مرکزی و یا آثار به جا مانده از قرن 16 بر روی سنگ ها در اسپانیا همگی نمونه هایی از گرافیتی در گذشته هستند. در طول قرن 20-ام، گرافیتی در آمریکا و اروپا، منتسب به جمعیت های اراذل و اوباش بود که برای اهداف مختلفی انجام می شد من جمله، مشخص کردن و یا اعلام قلمروی خود، یادبودی برای اعضای فوت شده از جمعیتشان، به چالش کشیدن جمعیت های دیگر به عنوان مقدمه ای برای تقابل خشن و یا برای اغراق در مورد جرم هایی که توسط اعضا انجام شده است. گرافیتی، در مراکز شهر ها مرسوم بود، علی الخصوص در آمریکا و اروپا، مکان های هدف معمولا متروها، بیلبوردها و دیوارها بودند.

برای برخی دیگر از مخاطبان، گرافیتی گونه ای از هنر خیابانی است. برای مثال، نقاشی های دیواری مورال (Mural) سفارش داده شده توسط پروژه آثار هنری فدرال اداره پیشرفت کار ایالات متحده در دوران رکود بزرگ و کار دیگو ریورا (همسر فریدا کاهلو) در مکزیک. در نیویورک سیتی و در اواخر قرن بیستم، گرافیتی با بدنامی برجسته شد. در بیشتر حوزه های قضایی قوانینی مبنی بر منع نقاشی دیواری به عنوان تخریب گری و وندالیسم وضع شده است و در برخی کشورها مجازات بسیار شدیدی نیز برای این کار در نظر گرفته شده است. در سال های اخیر در سنگاپور، دو جوان به جرم دیوار نگاری، به 9 ماه حبس و 3 ضربه شلاق محکوم شدند. (ترجمه از: بریتانیکا)

جایگاه گرافیتی و استریت آرت در آذربایجان | مهسا لطفی

تبریز علاوه بر جاهای تاریخی و کوفته تبریزی های خوشمزه اش صورت دیگه ای هم داره که روی دیوار هاش نقش بسته. برای دیدن این روی تبریز اول از همه یه سر میزنیم به چایخونه‌ی اسرافیل. اونجا یکی از چایخونه های سنتی و قدیمی تبریزه که توش میتونی قلیون خانسار بکشی، پشت هم چای بخوری و هم از یه گالری استریت آرت و گرافیتی های استنسیل دیدن کنی. این گرافیتی ها رو آی سی اند سات دو تا از خفن ترین های ایران روی این دیوارها به جا گذاشتند و بعد از ایران رفتن. به نظر من اونا با این گرافیتی ها خواستن بگن “حتی تبریز سنتی هم ما رو دوست داره و ما رو می‌پذیره ولی شما اجازه ندادید ما توو خونه‌مون بمونیم.” در مورد آی سی اند سات اگه یه چرخ تو اینترنت بزنیم متوجه خیلی چیزا میشیم؛ آی سی متولد ۶۴ و سات متولد ۷۰ هست، اهل تبریزن و الان بروکلین نیویورک زندگی می‌کنند. حالا کارهاشون علاوه بر دیوارهای تبریز روی دیوارهای آمریکا، آلمان، چین، نروژ و دوبی نقش بسته. آی سی و سات خیلی از جاهای دیگه‌ی تبریز هم کارهای با ارزشی داشتن ولی خب از اونجایی که گرافیتی توو ایران با تخریب مواجه میشه، بیشترشون از بین رفتن ولی من از دو تا مکان دیگه که هنوز این گرافیتی ها رو میتونین توشون ببینین مینویسم براتون. اولی یه باغ متروکه. این باغ تو خیابون اوحدی محله‌ی ولیعصر تبریز هست؛ من از اون قسمت دیوارش که آجراش ریخته پریدم توو. یه ساختمون که فقط چن تا دیوار ازش باقی مونده وسط باغ بود، جلوتر رفتم. دیوارا پر از گرافیتی بودن. اونجا واقعا حس و حال دیگه‌ای داره و فقط یه ساختمون که یه بخشیش سوخته و یه بخشیش هم تخریب شده نیست اونجا یه کارگاه هنرییه؛ یه نمایشگاه از کارای هنری،ریسکها و تجربه های این دو برادر. مکان بعدی: شهر ارواح این شهر ارواح یه شهرک متروکه با ساختمانها و برج های بزرگه که توی یکی از محله های استراتژیک و گرون تبریز یعنی شاه گلی قرار داره و سالهاست تخلیه شده و بدون سکنه باقی مونده. اینجا یه نگهبان داره و یه سگ و نگهبان هم به هیچ وجه جواب کسی رو نمیده ولی خب یه گروه ماجراجوی تهرانی داخل این شهرک شدن و توی این شهرک دنبال ماجرا گشتن و عکسای زیادی هم گرفتن. عکسای پایینی توسط ارشاد نیکخواه گرفته شده است.