اوجا دووارلار – سعید صادقی فر
لابی گری دیاسپورای ارمنی – توسعه دیپلماسی سیاسی و جلب توجه رسانه های بین الملل
دی 17, 1402
خودورکوفسکی و سیاست زدایی توده ای در نظام سیاسی روسیه
دی 17, 1402
اوْخولون بؤیۆک دمیر قاپیسینی هله باغلامیشدیلار، اینتیظامات‌لاردان اوجا بوْیلو بیریسی گئجیکنلرین باشی اۆسته دوروب اوْنلاری گۆدۆردۆ هئچ کیمین جینقیرتیسی چیخمیردی سانکی حیه‌ط ده هئچ بیر شاگیرد‌دن خبر یوْخ ایدی.
ناظیم ایچه ریده هامینی دۆم – دۆز خطه چکمیشدی و سحر مراسیمینی ایجرا ائله‌تدیریردی. همیشه کی کیمی اوشاقلارین گؤزل سسلی سی صوت ایله قورآن اوْخویوردو. «تین» سوره سی اوْخونوردو، «اَعوذو بالله» لا باشلاییب «صَدَق الله عَلی العظیم» له آیه لر سوْنا چاتدی. شاگیردلر قورآن آلقیشی لا «طَیِب طَیِب الله…» اوْخویانی اوجا سسله آلقیشلادیلار. قورآن اوخویاندا سئوینه – سئوینه پیلله لردن آشاغا ائنیردی.
بیر آزدان باشقا تر – تمیز گئیینن شاگیردلرین بیریسی سحر مراسیمینی کی فارسجا شۆکۆر دوعاسی ایدی اوْخویوردو. اوشاقلار دا اللرینی قونوت شکلینده دوتموشدولار، جرگه ده شاگیردلر ناظیمین قوْرخوسوندان ائله تر – تمیز بیر خط ده دورموشدولار کی جرگه نین بیر باشیندا ایلک دوران شاگیرده باخسایدین آرخاسینداکیلار گؤرسنمزدیلر، بئله جه ده هر کیم جرگه نی داغیتسایدی یا آیاق اۆستده تئز – تئز چابالاسایدی ناظیم الینده کی سو شیلانقیسی ایلا اوْنلاری یازیب تؤکردی. گئج گلن اوشاقلاریدا ناظیم اۆسته کی پلتفوْرم دا دوروب، بارماق ایشاره سی ایله دووارین قیراغینا چکدیریردی. سحر دوعاسی قورتاراناجاق بیر سکگیز دوْققوز شاگیرد قیراقدا گئجیکنلر جرگه سینده دایانمیشدیلار. سوْنوندا گئج گلنلرین ساییسی اوْن بیر اوشاغا چاتدی.
ناظیم شاگیردلری جرگه سیراسی ایلا بیرینجی جرگه دن باشلاییب کیلاسا دوْغرو یوْلا سالدی. اوشاقلار بیر – بیر جرگه نؤوبتی ایله کیلاسا کئچیردیلر، حیه‌ط بوْشالدیقدان سوْنرا نؤوبه گئج گلنلره چاتدی، هامیسی قوْرخوسوندان رنگلری سارالمیشدی ناظیم سیرا ایله اوشاقلارین اللرینی آچدیریب شیلانق لا مؤحکم اللرینین اوْرتاسینا ووروردو الینی قاچیردان اوشاغا آجیقلانیب باشینی و قیچ قوْلونو یازیب تؤکۆردۆ سوْنوندا ناظیم گئج گلن اوشاقلارین هامیسینین اللرینی گؤم گؤی ائدیب گؤزلرینی ایسلاق قوْیاراق کیلاسا دوْغرو یوْلا سالیب صاباحدا بئله اوْلسا تئشتینیزی قوْیاجاغام کؤپه‌یین اوشاقلاری…دئدی. اوشاقلاردا درحال ایچه‌رییه ساری قاچدیلار.
اوْخول فضاسی چوْخراق عسگرخانا یا دوستاق فضاسینا بنزه‌ییردی، حیه‌طین اوجا دووارلاری و دووارلارین اۆزرینده چیزیلن سیگارا قارشی شکیللر، پنجره لرین قاباغینا وورولان دمیر نرده لر، حیه طین بؤیۆک دمیر قاپیسینی قیفیللاماق و شاگیردلره هر جرگه یاراندیقجا «از جلو نظام» دئمک لر بۆتۆن اوْخولو بیر نیظامی فضایا چئویرمیشدی.
دلی جینلی اوْلان ناظیمین دۆشۆنجه سینده گرکلی‌ایدی کی اوشاقلارین باشلاری داز کئچل اوْلا کیمین باشی نین تۆکۆ بیر ذرره اوزون اوْلسایدی ال ماشینی ایلا تۆکلری یوْلا – یوْلا شاگیردلرین گؤزلری قاباغیندا باشیندا دؤرد یوْل آچاردی و بو اوْلای، چوْخ تحقیر ائدیجی و زوْر دوروملاردان بیریسی ایدی بونا گؤره کی همی باش تۆکۆ یوْلونوردو همی ده کی مودور و ناظیم اوشاقلارا دئییردیلر کی بونلاری لاغا قوْیوب گۆلۆشسونلر. و همیشه دئیردیلر کی اوْخولدا فیلان اوْغلانین باشیندا یا فیلانکسین اوْغلونون باشیندا دؤرد یوْل آچیبلار.
اوْخولدا هر اوشاق اؤزۆندن بیر سؤز چیخارتسایدی سؤزلر گئت – گئده بؤیۆیۆب و شایعه یه چئوریلردی. ائله بو قوْنودا اوْخولون آرخا طرفی کی بالاجا ائنسیز بیر حیه‌ط ایدی و موْتورخانا ایلا قاز لۆله لری یئر آلتیندان گئدیردی بئله بیر سؤز بوراخمیشدیلارکی: اوْخولون دال طرفینده یئرین آلتیندا موْتورخانایا یاخین بیر بؤیۆک اژده‌ها وار اوْرایا یاخینلاشاندا گۆرۆلتۆ سسی گلیردی، اوْ یئره چوْخ یاخینلاشدیقدان سوْنرا ایستی هنیرتینی حیس‌ائتمک اوْلوردو.
نئچه ایللر ایدی کی اوشاقلار اوْخولون دالیندان همیشه واهیمه لری اوْلاردی، اصلینده تعمیر ایسته‌ین موْتورخانانین و یئر آلتی گئدیلن ایستی لۆله لرین سسلری و هنیرتیسی ایدی کی بو قوْرخونو یاراتمیشدی.
توالت لرین بیر گؤزۆنده ایله‌شیلن سینیق تووالت کاسالارین بیریسینده همیشه دئییردیلر کی ال گؤرسنیلیب چوْخلاری دئییردی کی دؤردۆنجۆ تووالت کاساسیندا ایله‌شمه‌یین ال یا بارماق اؤزۆنۆزۆ دوتوب چکیب آپارار.
نئچه ایل ایدی کی تووالت ده‌کی بارماق اوشاقلارین بئینیندن سیلینمیردی و همیشه یئنی لیگی ایله قوْرخوسو واریدی.گۆنلرین بیر گۆنۆ اوْخولون مۆدۆرۆ اوشاقلارین بئینیندن بو قوْرخونو ایتیرمک دن دوْلایی شاگیردلرین هامیسینی دؤردۆنجۆ تووالتین قاباغینا ییغدی و اؤزۆ همن سینیق تووالت کاساسیندا شالواری اینینده ایله‌شیب، باخین بو ال منی آلتدان دوتوب و دیشله‌میر بورادا هئچ بیر شئی یوْخدور، ال – بارماق تووالتده نه قلطی ائدیر…؟
دئییب اوشاقلاری کیلاسلارینا دوْغرو یوْلا سالدی، آنجاق صاباحدان ماجرا ائله همن آش ایدی همن ده کاسا اوشاقلارین آغزیندان تووالتده کی ال یا تووالت ده کی بارماق توشموردو. و مودور قوْرخوسوندان شالوارینی ایینیندن چیخارمامیش ایله‌شمیشدی دئییردیلر.
اؤیرتمنلرین بیر سیراسی، درسلرینده گۆجسۆز اوْلان اوشاقلاری چوْخ پیس دورومدا کؤتکله یه‌ردیلر اوشاقلارین چوْخو بو کؤتک لر و تنبئه‌لر‌ین قوْرخوسوندان و ایلک اؤز آنا دیللرینده یازیب پوْزا بیلمه‌مگه گؤره درسلرینی بیر دفعه‌لیک ترک ائتمیشدیلر. بونا گؤره کی ابتدایی صینیف لره فارسجانی بئیینلرینده تۆرکجه یه چئویرمک چوْخ چتین ایشلردن بیریسی گلیردی.
هر اؤیرتمن اؤزۆنه گؤره، اوشاقلاری تنبئه ائتمک اۆچۆن اؤزل ابزارلا‌رلا قوللاناردی.
اوْ ابزارلار کی اوْنلارلا اوشاقلار دوْیونجاق کؤتک ییردیلر بونلار ایدی:
قاییش، شیلانق، قلم، شیلله، قولاق بورما، تپیک، باش یوْلوب قارا تاختایا یا دووارا چیرپما، یومروق، الکتریک کابلی، گۆده گیلانار آغاجی و…
قاییش: اؤیرتمن بیرینی ایسته سه‌یدی وورا هئچ چاغ اؤز قاییشینی بئلیندن آچمازدی ایلک اوشاقلارا دئیردی: کیمین یاخجی یاغلی قاییشی وار؟
شاگیردلرین بعضی سی اؤیرتمنه خوْش گئتسین دئیه تئز بئللریندن قاییشلارینی آچاردیلار آغا منیمکی یاخجی دی…آغا منیمکی اله یاتاندی… دئیردیلر.
اؤیرتمنده قاییشلارین قالینینی سئچردی و اوشاغی دوْیونجاق تاپدالایاردی قاییش اله دَیدیکجه چوْخ پیس آغرییاردی و الین اوْرتاسیندادا ایزی بیر نئچه گۆن قالاردی.
گۆده گیلانار آغاجی: بو آلَتی اؤیرتمنلرین بعضی سی اؤزۆیله گزدیرردی بعضی سی اینجه گیرده‌کان آغاجی اوْلاردی بعضیسی ده دۆلگرلردن الده ائدیلمیش گۆده ائنسیز تاختا اوْلاردی شاگیردلری بوندان ووراندا چوْخ واخت تاختانین تیکه‌لری سینیب شاگیردین الینه کئچردی و بونون دا هم آغریسی چوْخ اوْلاردی همیده چوْخ گؤینه‌یردی.
میداد: بیریسی درسینی بیلمه‌ییب و‌د یا‌خود شولوقلوق ائدیب کیلاسی قاتسایدی اؤیرتمن میدادی گؤتۆرۆب اوشاغین بارماقلارینین آراسینا قوْیوب اوْنونلا گؤرۆشۆب و مؤحکم سیخاردی، اوشاق آغری شیددتیندن قیچ قوْلونو دبردیب تئز – تئز گاه اوْتوروب گاهدا دوراردی، گؤزلری دوْلاردی بعضی لریده آغرینی دؤزمه ییب درحال آغلایاردیلار تا بلکه اؤیرتمن یازیقلیغی گلیب، اللرینی تئز بوراخسین. اوشاغین بو دورومو اؤیرتمنین احوالاتینا هئچ فرق ائتمزدی شاگیردلره دئیردی:
بو ندن بئله ائدیر؟ بونا نه گلیب؟ باخین‌د تئز _ تئز اوتوروب دورور سونرا‌دا گۆلردی آردینجا اوشاقلاردا بیرلیکده گۆلردیلر.
اؤیرتمن شاگیردین اللرینی بیر نئچه دقیقه دن سوْنرا بوراخاردی، شاگیردده قیزاریب کئییمیش و میداد ایزی قالمیش الینی تحویل آلاردی آخشام یاتاندادا بارماقلارینی دبرده بیلمه ییب و آغریسیندان یاتا بیلمزدی.
الکتریک سیمی یا کابل: بو آلَتین آغریسی بۆتۆن باشقا آلتلردن شیددت لی و دئملی هامیسیندان گۆجلۆ اوْلاردی الکتریک سیمی ایله بیریسینی ووراندا کابلین ایزی بیر نئچه هفته بدنده قالیب و یئری ده گؤم – گؤی اوْلاردی.
اؤیرتمن سیم له هر آدامی وورمازدی بیر شاگیرد دن زهله سی قاچسایدی یا اوْ شاگیرد اوْنون جینینی ییغسایدی اوْنو الکتریک کابلی ایلا باشقا شاگیردلرین گؤزۆنۆن قاباغیندا یازیب تؤکردی تا باشقا لارینا عیبرت درسی اوْلا.
الکتیریک کابلی نی دبرتدیکجه اوْ تای بو تایا قاتلاناردی و بونا گؤره ده اوشاغین بدنینین هر یئرینه دیه‌ردی قیچ، قوْل، باش، آیاق و… دئمه‌لی اوشاغین تپه دن‌ود دیرناغی گؤم – گؤی اوْلاردی. سیمین راحات قاتلانماسینا گؤره، یئری بعضی اؤیرتمن لرین پئنجه یینین جیبی ایدی.
شیلانق: بو ابزار یا سو شیلانقی یادا قاز شیلانقیسی اوْلاردی، چوْخراق اوزونلوغو یاریم مئتیر دن آرتیق اوْلمازدی. بونون دا آغریسی چوْخ پیس یاندیریجی اوْلاردی، اؤیرتمنلر شیلانقی چوْخ شاگیردین الینه و قیچ قوْلونا ووراردیلار. بعضیلرینی شیلانقدان اوْ قدر ووراردیلار شیلانقین باش طرفی چاتلاییب بیر – بیریندن آیریلاردی و سوْنوندا چوْخ وورماقدان دوْلایی اؤیرتمنینده قوْلو یوْرولاردی.باشقا آلت لرده هامیسی اؤز یئرلرینده آغریسی و اوْنونلا کؤتک یئمه سی آجی و فرقلی اوْلاردی.
دئمک اوْلار بۆتۆن اوْخوللاردا اؤیرتمن لر و مۆدۆرلرین اوْرتاق فیکیرلری اوشاقلاری وورماق و زوْر مئتودلارلا درس اؤیرتمک ایدی، و بو دوروم اوشاقلارین چوْخونون اوْخولو ترک ائتمه‌سینه سبب اوْلدو.
اوشاقلار اوْخولدان ائوه قاییداندا چوْخ سئوینردیلر سانکی بؤیۆک بیر دوْستاقدان جانلارینی قورتاریبلار و آزادلیق بیر نئچه ساعاتلیق دا اوْلسا سحره کیمین شیرین و لذتلی گلیردی.
ایندی ۶۰ و ۷۰ ایللرینین اوشاقلاریندان هانسینی اوْخول خاطیره سی قوْنوسوندا دانیشدیراندا اؤیرتمنلرین کؤتکلرینی هئچ بیریسی اونوتماییب و هامیسی آجی بیر آنی کیمی بئیین لریندن پوْزولماییب.
عکس : مهران چراغچی
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /home/topraq/public_html/wp-content/themes/betheme/includes/content-single.php on line 286
